Hương Thanh Trà Trong Gió Bình Minh – Câu Chuyện Về Ngày Hội Đặc Sản Trăm Năm Ở Vĩnh Long

 

Tôi vẫn nhớ rất rõ buổi sáng bước chân vào Đông Thành – cái nắng sớm còn chưa kịp hong khô sương, nhưng cả không gian đã thơm lựng một mùi hương rất lạ. Thơm dịu. Thanh mát. Và đủ để khiến tôi dừng lại vài giây chỉ để hít hà.

“Thanh trà đó con,” một bác nông dân mỉm cười, đôi bàn tay còn dính chút nhựa cây, “thứ trái mà dân Bình Minh tụi bác trồng cả trăm năm rồi.”

Tôi nhìn quanh: những chùm trái vàng cam đong đưa trong gió, nhỏ bằng quả trứng gà, nhưng sáng bừng cả khu vườn. Có lẽ chính khoảnh khắc ấy khiến tôi hiểu vì sao người dân nơi đây lại tự hào đến vậy. Và vì sao họ quyết định làm một điều chưa từng có: biến trái thanh trà thành 135 món ăn, thức uống để xác lập kỷ lục Việt Nam.

Ngày hội – nơi hương vị trở thành di sản

Sáng 12–4, Trường THCS–THPT Đông Thành đông hơn mọi ngày. Người già, trẻ nhỏ, du khách trong và ngoài tỉnh kéo về chật kín. Ai cũng muốn tận mắt chứng kiến lễ hội mà Vĩnh Long đã chuẩn bị suốt nhiều tháng trời.

Giữa sân trường, 25 gian hàng nối nhau như một khu phố thu nhỏ. Có gian trưng bày OCOP, có gian bánh dân gian Nam Bộ, có gian bán khoai lang tím đặc sản. Nhưng đông nhất, rộn ràng nhất, vẫn là khu vực dành cho thanh trà.

Tôi không khỏi ngạc nhiên khi nhìn thấy những món tưởng chừng không thể kết hợp lại với nhau:
– Sò xốt thanh trà…
– Tàu hũ mứt thanh trà…
– Lẩu thanh trà nghi ngút khói…
– Những chiếc bánh dân gian mang sắc vàng dịu mắt…

Đầu bếp từ các huyện thị tập trung thành 20 đội thi. Mỗi đội lại có một câu chuyện, một cách biến tấu. Nhưng tất cả đều chung một niềm tự hào: làm cho trái thanh trà – thứ trái nhỏ bé tưởng như bình dị – trở thành ngôi sao của bữa tiệc ẩm thực.

Hương vị của ký ức trăm năm

Khi tôi hỏi vì sao thanh trà lại gắn bó với Bình Minh đến vậy, một cô bác lớn tuổi đã kể:
“Trái này theo ông bà mình hơn cả thế kỷ rồi. Lúc mới trồng chỉ để ăn trong nhà, ai ngờ giờ thành thương hiệu của cả vùng.”

Thanh trà có hai loại: ngọt và chua. Trái nào cũng vàng đẹp, mát lành, dễ dàng trở thành nguyên liệu cho hàng loạt món ăn.

Nhờ sự kiên trì của người dân, hàng vạn cây thanh trà giờ phủ xanh Bình Minh. Từ chợ miền Tây tới TP.HCM, ai cũng biết đến cái vị chua ngọt đặc trưng ấy.

Không chỉ là lễ hội – đó là lời khẳng định

Sự kiện năm nay nằm trong chuỗi Tuần lễ Du lịch Vĩnh Long, với hàng loạt hoạt động lớn: từ Carnaval đường phố, marathon, đến hội chợ đặc sản vùng miền… Nhưng với tôi – và có lẽ với nhiều người đến đây – hương thanh trà vẫn là điều đọng lại lâu nhất.

Ông Phạm Minh Hoàng, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch, nói rằng ngày hội không chỉ để lập kỷ lục. Nó là cách để Vĩnh Long “kể câu chuyện” về quê hương mình: về sự khéo tay của phụ nữ miền Tây, về những người nông dân cả đời chăm cây giữ đất, và về một đặc sản trăm năm tuổi đã trở thành niềm tự hào.

Rời Bình Minh trong dư vị khó quên

Chiều, khi bước ra khỏi cổng trường, tôi ngoái lại lần cuối. Tiếng cười, tiếng mời gọi, mùi bánh, mùi trái, mùi gió sông lẫn vào nhau tạo thành một thứ cảm giác bình yên đến lạ.

Tôi mang theo vài trái thanh trà trong túi. Nhưng hơn hết, tôi mang theo một câu chuyện.

Câu chuyện về những con người đã biến một trái cây bình dị thành một lễ hội rực rỡ.
Câu chuyện về cách một địa phương nhỏ bé có thể chạm vào trái tim du khách bằng hương vị rất riêng của mình.

Và tôi biết, lần sau khi trở lại Bình Minh, hương thanh trà vẫn sẽ đón tôi bằng sự mộc mạc, dịu dàng như buổi sáng ngày đầu tiên ấy.