Bánh Củ Cải Bạc Liêu – Chuyến Tìm Về Một Mảnh Hồn Triều Châu Giữa Miền Gió Chướng

Tôi vẫn nhớ rõ khoảnh khắc ấy – buổi chiều oi nồng trên chuyến xe chạy dài từ Sài Gòn về Bạc Liêu. Trong tay tôi là chiếc bánh củ cải mua vội ở chợ, còn ấm nhẹ. Khi bẻ đôi chia cho mẹ, lớp vỏ mềm như run lên theo nhịp xe rung, để lộ màu nhân hồng hồng ẩn dưới lớp bột trong veo.

Cô khách phía trước quay lại, mỉm cười hỏi:
“Bánh củ cải phải không con? Lâu rồi cô mới thấy.”

Chỉ một câu thôi mà mở ra cả một hành trình, như thể chiếc bánh nhỏ bé ấy đã khơi lại ký ức ngủ quên của biết bao người.

---

1. Bạc Liêu – nơi những câu chuyện ẩm thực không chỉ nằm trong bếp

Khi xe chạm bến, thành phố đã ngập mùi gió biển và tiếng rao lảnh lót. Tôi theo chân mẹ rẽ vào con đường nhỏ dẫn đến khu chợ lớn – nơi vào mỗi dịp Thanh Minh, người Tiều tấp nập mua hoa, trái cây, nhang đèn để tảo mộ.

Giữa khói nhang thoang thoảng, giữa bước chân vội vã, có một gánh bánh nhỏ nằm nép dưới mái hiên một tiệm vàng. Đó là nơi làm ra món bánh củ cải Tiều – thứ bánh mà nhiều người chỉ nghe tên chứ ít khi thấy.

Tôi đứng nhìn những chiếc khuôn tròn lớn tỏa hơi nóng, bánh trắng ngà được cắt thành từng miếng. Mùi củ cải bào, mùi tôm khô rang, mùi nấm đông cô… tất cả quện lại thành một mùi hương khiến tôi nhớ về tuổi thơ – những lần bà ngoại thức khuya xào nhân, vừa xào vừa kể chuyện quê Triều Châu bên kia biển.

---

2. Có những món ăn sinh ra trong bếp… và những món sinh ra từ đường phố

Rời quầy bánh Tiều, tôi tìm về khu xóm nhỏ nơi có món bánh mà cả tuổi thơ tôi từng mê mẩn: bánh củ cải xếp. Nghe tên thì tưởng giống món Tiều, nhưng thật ra hoàn toàn khác.

Chị Mai – người phụ nữ có đôi tay khéo léo như sinh ra để tráng bột – kể rằng trước kia nhân từng làm bằng củ cải, nhưng dần dần người ta chuyển sang dùng củ sắn vì vị của nó thanh hơn, ngọt hơn.

Chị nói chuyện hồn nhiên:
“Còn biết làm là còn giữ được kỷ niệm của ngoại với má chị.”

Tôi ngồi nhìn chị tráng từng lớp bột mỏng đến nỗi gần như nhìn xuyên qua, rồi đặt nhân tôm thịt vào giữa, gấp lại nhẹ nhàng như nâng một thứ kỷ vật.

Bánh vừa hấp xong, lớp bột trở nên trong suốt, để lộ phần nhân hồng hồng bên trong – đẹp đến mức tôi chẳng nỡ ăn. Nhưng khi cắn một miếng, vị sắn ngọt tự nhiên hòa với vị tôm thịt vừa xào tới, thêm chút hành phi và nước mắm ngọt… mọi giác quan như được đánh thức.

---

3. Một món bánh – ba phận đời

Càng tìm hiểu, tôi càng nhận ra bánh củ cải ở Bạc Liêu giống như một câu chuyện đa nhân vật:

• Bánh củ cải Tiều – món của những gia đình gốc Triều Châu, gắn với mâm cỗ, với ngày Tết Thanh Minh.

• Bánh củ cải xếp – món của các chị gánh hàng rong, len lỏi khắp phố chợ, sáng nào cũng dậy từ tinh mơ để xay gạo, tráng bánh.

• Và một phiên bản mang tên “bánh củ cải” mà người Hoa nơi này dùng để chỉ… giò cháo quẩy.
  Một cái tên, nhưng ba linh hồn. Một món ăn, nhưng mang trong mình cả dòng chảy giao thoa của người Việt, người Khmer, người Hoa.

---

4. Khoảnh khắc tôi hiểu vì sao mình luôn muốn quay về

Khi chiều buông xuống, tôi ngồi trước hàng bánh củ cải xếp của chị Ly, nhìn dòng người qua lại. Những người đi nhanh, người đi chậm, người vừa ghé mua vài chiếc mang về… Ai cũng có vẻ vội, nhưng khi nhận bánh trên tay, ai cũng mỉm cười.

Tôi chợt nhận ra:
Có những món ăn không chỉ để no, mà để giữ lại ký ức, nhắc mình nhớ mình thuộc về đâu.

Bánh củ cải Bạc Liêu với tôi không chỉ là một món đặc sản. Nó là tiếng gọi của nguồn cội, là mùi củ cải bào thơm lừng căn bếp bà ngoại, là tiếng xay gạo lách cách của mẹ lúc tờ mờ sáng, là nụ cười của những người bán hàng rong sống bằng đôi bàn tay khéo léo và trái tim gìn giữ truyền thống.

---

Kết

Trở lại Sài Gòn, tôi vẫn còn nhớ rất rõ hương vị ấy – mềm, trong, ngọt thanh và đầy ắp tình quê.
Một món bánh bình dị thôi, nhưng lại đủ sức níu chân những ai từng nếm thử.

Có lẽ vì bánh củ cải không chỉ ngon…
mà còn biết kể chuyện.