Miền Tây không chỉ nổi tiếng với sông nước hiền hòa, những vườn cây sum suê, mà còn sở hữu nhiều đặc sản dân dã gắn bó với đời sống nơi đây. Trong số đó, trái bần – loại quả mọc hoang ven sông – đã từ lâu trở thành nguyên liệu cho những món ăn vừa bình dị vừa đậm đà hồn quê.
Vị chua thanh xen chút chát đặc trưng khiến trái bần dù mộc mạc nhưng luôn khiến thực khách nhớ mãi.
1. Từ quả mọc dại thành đặc sản miền Tây
Từ thời triều Nguyễn, vua Gia Long đã gọi cây bần là “thủy liễu” – liễu trong nước, bởi dáng cây mảnh mai nhưng mọc ở vùng ngập mặn.
Không chỉ là nguyên liệu ẩm thực, bần còn có giá trị y học dân gian:
-
Lá bần giúp cầm máu.

-
Quả bần hỗ trợ tiêu viêm, giảm đau.

Ngoài ra, bần còn được trồng ven sông để chắn sóng, chống sạt lở.
Clip cảnh hái quả bần miền Tây – một trải nghiệm dân dã, giản dị nhưng đong đầy niềm vui và ấm áp vùng sông nước:
2. Đặc điểm và các loại bần
Cây bần thường sống ở vùng bùn nước, rễ phụ nhô lên khỏi mặt bùn. Có hai loại chính:
-
Bần chua: mọc ở vùng ngập mặn, trái to, vị chua và chát, thích hợp nấu canh chua.

-
Bần ổi: mọc ven sông hoặc đất cao, trái thơm và ngọt hơn bần chua, thường được trồng nhiều hơn.

3. 8 món ngon từ trái bần chua
1. Canh chua trái bần
Nước canh chua thanh, thơm, ăn kèm rau muống, rau nhút, bông súng… rất hợp vào ngày nóng.

2. Cá kho bần
Cá lóc hoặc cá bông lau kho với trái bần tạo vị đậm đà xen chút chua nhẹ, cực đưa cơm.

3. Trái bần chấm mắm
Bần sống chua chát nhưng giòn, chấm muối ớt hoặc mắm cá, ăn kèm chuối chát và khế chua.

4. Lẩu bần chua
Lẩu cá tra nấu bần nổi tiếng ở Cần Thơ, ăn cùng bông điên điển, bắp chuối, bông súng…

5. Gỏi bông bần
Bông bần trắng hồng trộn cùng thịt hoặc hải sản, vị chua ngọt dịu, hấp dẫn thực khách.

6. Chuột đồng xào đọt bần
Thịt chuột đồng béo dai kết hợp vị chua chát của đọt bần – món nhậu độc đáo miền sông nước.

7. Mứt bần
Bột bần chín sên với đường phèn, tạo món mứt chua ngọt thanh, có thể ăn ngay hoặc pha nước.

8. Trái bần dầm mắm chấm rau
Bần chín dầm với mắm, thêm ớt và đường, chấm rau luộc, vị chua thanh dịu, rất bắt cơm.

4. Trái bần trong văn hóa miền Tây
Gắn liền với ca dao, tục ngữ, cây bần vừa mang ý nghĩa đời sống vừa gợi nhớ hình ảnh mộc mạc:
Bần gie đóm đậu sáng ngời,
Lỡ duyên tại bậu trách trời sao nên.

Từ quả mọc dại ven sông, trái bần đã trở thành một phần hồn của ẩm thực miền Tây – mộc mạc, dân dã nhưng đủ sức níu chân những ai từng nếm qua.
NKS