Hành Trình Biến Cá Sơn Bị Bỏ Rơi Thành Đặc Sản Cực Nam

HÀNH TRÌNH BIẾN LOÀI CÁ BỊ BỎ RƠI THÀNH NIỀM TỰ HÀO CỰC NAM

Tôi sinh ra ở vùng sông nước mặn mòi xóm Ông Quyền (Cà Mau). Mỗi sáng sớm, nhìn những chiếc ghe đầy cá tôm cập bến, tôi luôn thấy xao xuyến. Riêng cá sơn—một loài cá nhỏ, trắng, mềm—bị người ta hốt từng rổ rồi đổ xuống cho tôm, cua hoặc gà vịt ăn.

Không ai quan tâm.
Không ai nghĩ nó có giá trị.
Nhưng tôi thì thấy… tiếc.

Cứ như có điều gì đó đang chờ mình đánh thức.

---

1. Tiếng gọi bắt đầu

 

Một buổi chiều, tôi chợt nhớ đến hũ mắm ngày xưa má từng làm. Tôi thử lấy vài ký cá sơn về, lọ mọ làm mắm trong căn bếp nhỏ. Chỉ định làm để ăn, để nhớ hương quê.

Vậy mà khi mang biếu hàng xóm, ai cũng khen ngon và khuyến khích tôi làm nhiều hơn.

Lời động viên đơn giản đó trở thành tiếng gọi mở ra hành trình dài phía trước.

---

2. Vượt qua thử thách – và sự hoài nghi

Nhưng con đường không hề dễ.

Mẻ đầu hư.
Mẻ sau mặn chát.
Mẻ thứ ba chua loét.

Tôi đã có lúc muốn bỏ cuộc.

Ra chợ chào hàng, tôi bị từ chối hết lần này đến lần khác:
“Cá sơn là cá tạp, ai mà mua mắm làm gì!”

Đêm về, tôi chỉ biết úp mặt vào gối. Nhưng trong tôi vẫn còn một ngọn lửa… chưa tắt.

---

3. Đồng minh xuất hiện

Chồng tôi—người âm thầm đứng sau mọi nỗ lực—bắt đầu nghiên cứu máy rang thính, máy xay thính, máy đánh vảy… giúp giảm bớt sức nặng cho tôi.

Những âm thanh lạch cạch ấy là âm thanh của hy vọng.

Địa phương hỗ trợ tôi mang sản phẩm đi hội chợ.
Ngày đầu bán được 3 hũ—nhưng tôi nhớ mãi.

Vì đó là ba người đầu tiên tin vào món mắm của tôi.

---

4. Phép màu từ những điều nhỏ bé

Từng bước, từng bước, tôi hoàn thiện công thức:

• Cá tươi rửa sạch

• Ủ muối 1 tháng

• Rửa lại, trộn đường – rượu – thính

• Ủ thêm 2 tháng

Ba tháng để một con cá nhỏ bằng ngón tay hóa thành hũ mắm có vị chua thanh – thơm dịu – thịt mềm rệu.

Từ vài ký mỗi tháng, giờ cơ sở Ngọc Chuyển đã sản xuất 4 tấn mắm cá sơn mỗi năm, phân phối toàn miền Tây, miền Đông Nam Bộ và xuất khẩu tiểu ngạch sang Mỹ, Canada, Hàn Quốc, Trung Quốc.

Ngày nhận chứng nhận OCOP 3 sao, tôi nghẹn lời.

Không phải vì thành công—mà vì tôi nhớ những ngày mình đi từng chợ để xin người ta… mua một ký mắm.

---

5. Lan tỏa giá trị – nâng đỡ cộng đồng

Cơ sở của tôi hiện tạo việc làm ổn định cho khoảng 10 phụ nữ địa phương.
Nhiều cô trước đây làm vuông tôm giờ có thu nhập 150.000–200.000 đồng/ngày—đủ để lo cơm nước, lo con cái học hành.

Những bàn tay tỉ mẩn cắt cá, trộn thính, đóng hũ… đã giữ lại hương vị miền Tây trong từng món ăn được mang đi khắp nơi.

Tôi không chỉ tạo ra một sản phẩm.
Tôi đang giữ lại một nghề.
Một niềm tự hào quê biển.

---

6. Khi thứ bị bỏ đi trở thành đặc sản

Ngày nay, mắm cá sơn Cà Mau góp mặt trong vô số món ngon:

• Mắm chưng thịt trứng béo ngậy

• Bún mắm hải sản đặc trưng miền Tây

• Cá sơn sấy giòn, mắm cá đối, mắm tôm…

Trong mỗi hũ mắm có vị chua nhẹ của quá trình lên men, có mùi biển mặn mòi, có sự khéo léo của bàn tay phụ nữ vùng sông nước.

Và có cả hành trình của tôi—một người phụ nữ bình thường dám tin vào điều không ai tin.

---

7. Lời kết: Cảm ơn từ trái tim

Nếu phải nói lời cuối cùng cho hành trình hơn 10 năm qua, tôi chỉ muốn gửi một lời cảm ơn giản dị:

“Cảm ơn cá sơn – đã cho tôi cơ hội biến điều vô giá trị thành điều đáng tự hào.”